79. Փորձի´ր բացատրել, թե ընղգծված բայը ո´ր դեպքում Է եզակի և ո´ր դեպքում՝ հոգնակի:
Ա. Գառն արածում Է: -եզակի
Բ. Գառներն արածում են: — հոգնակի
Գ. Գառների հոտն արածում Է: -եզակի
Ա. Գայլը գյուղ մտավ: -եզակի
Բ. Գայլերը գյուղ մտան: -հոգնակի
Գ. Գայլերի ոհմակը գյուղ մտավ: -եզակի
Ա. Մեղուն ծառին նստեց: -եզակի
Բ. Մեղուները ծառին նստեցին: -հոգնակի
Գ. Մեղուների պարսը ծառին նստեց: -եզակի
80. Երկխոսությո´ւն հորինիր, որ կարող Է լինել ձեր դասարանում:
-Բարև Նատալի ինչ դաս է հետո
-Դե երեվի մայրենի
-մերսի
81. Տրված արմատների կրկնությամբ բառե´ր կազմիր: Գրությանն ուշադրությո´ւն դարձրու (ինչո՞վ Է տարբերվում մյուս բարդ բառերի դրությունից):
Օրինակ՝ մեծ-մեծ:
Ծանր-ծանր
զույգ-զույգ
չորս-չորս
խիստ-խիստ
արագ-արագ
բաց-բաց,
թաց-թաց:
82. Ածանցավոր բառերն առանձնացրո´ւ և արմատն ածանցից գծիկով բաժանի´ր:
Օրինակ՝ ձկնիկ — ձկն (ձուկն) — իկ:
Տնակ — տն (տուն) — ակ:
ա) Շապիկ, մկնիկ-մկն- (իկ), զատիկ-զատ-(իկ), ծաղիկ, բալիկ-բալ-(իկ), մայրիկ-մայր-(իկ), աղջիկ, շնիկ-շն-(իկ), փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ-քոքր-(իկ), սիրունիկ-սիրուն-(իկ), կողիկ-կողք-իկ (կոտլետ), տիկ, թիթեռնիկ-թիթեռ-իկ, ծիտիկ-ծիտ-իկ, քթիկ, տոտիկ-տոտ-իկ, մատիկ-մատ-իկ:
բ) Գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դդյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ:
գ) Գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ,մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:
ա) Շապիկ- Շապ—իկ, մկնիկ–մկն—իկ, զատիկ–զատ–իկ, ծաղիկ–ծաղ–իկ, բալիկ–բալ–իկ, մայրիկ–մայր–իկ, աղջիկ–ազջ–իկ, շնիկ–շն–իկ, փիսիկ–փիս–իկ, գեղեցիկ–գեղեց-իկ, կապիկ–կապ–իկ, փոքրիկ–փոքր–իկ, սիրունիկ–սիրուն–իկ, կողիկ–կող–իկ (կոտլետ), տիկ–տ–իկ, թիթեոնիկ–թիթեռն–իկ, ծիտիկ–ծիտ–իկ, քթիկ–քթ–իկ, տոտիկ–տոտ–իկ, մատիկ–մատ–իկ:
բ) Գնդակ–գնդ–ակ, գետակ–գետ—ակ, վանդակ–վանդ–ակ, ել-ակ, կատ-ակ, նապաստ-ակ, առվ-ակ, զավ-ակ, բ-ակ, գուշ-ակ, որդյ-ակ, դդյ-ակ, կտ-ակ, պատանյ-ակ, թի-ակ, թ-ակ, բլր-ակ, վարդ-ակ, սոխ-ակ, մահ-ակ, մոծ-ակ:
գ) Գայլ-ուկ, բ-ուկ, ման-ուկ, գառն-ուկ, ձագ-ուկ, ձ-ուկ, ձի-ուկ, բազ-ուկ,մուկ, աղմ-ուկ, հատ-ուկ, մարդ-ուկ, պոչ-ուկ, վհ-ուկ, ձմեր-ուկ:
83. Նախադասությունն ընդարձակի´ր՝ կետերի փոխարեն փակագծում տրված հարցի պատասխանող բառեր գրելով:
Ո´չ առջը ո´չ ….գայլը ո´չ էլ …շունը չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից Էլ խորամանկ Է: (ինչե՞րը)
…ուսապարկը … ուտելիքը …քնապարկը ու …գիրք վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց գայլերով …: (ինչերո՞վ)
….անտառում … այգում կամ …. փողոցում պետք Է փնտրեք: (որտե՞ղ)
… Վրացիները …Հայերը …ու …Ռուսներ պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)
84. Բառակապակցություններ կազմի´ր՝ հարցում արտահայտող բառի փոխարեն գոյականներ գրելով:
Սիրել ու՞մ, ի՞նչը:
Սիրահարվել ու՞մ, ինչի՞ն:
85. Նախադասություններն ավարտի´ր:
Աքլորներն իրար բզկտում էին, որովհետև …. սոված էն
Սարսափելի փոթորկից նավը շուռ կգար, եթե …. անձրև լիներ
Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, ուրեմն…աշխատանքի էն
Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, իսկ… կատուներ կար
Քանդակագործը գիշեր ու զօր աշխատում էր, երբ ….ջահել ժամանակ
Լավ եղանակին այնտեղ էի տանում շնիկիս, որ…մանտալու
86. Երկու տեքստերը համեմատի´ր և տարբերություններր գտի՛ր:
Ա. Դատավորը երկու մարդու վեճը պիտի լուծեր: Այդ մարդկանցից մեկն արդար էր, մյուսր՝ մեղավոր: Արդարը խեդճ էր, անպաշտպան ու բերանը փակ: Դրան հակառակ՝ մեղավորն ինչ մեղադրանք ասես քարե կարկուտի պես թափում էր արդարի գլխին: Մյուս կողմից՝ գեղեցիկ ու բնական խոսքերով մեծարում էր դատավորի ազնվությունն ու արդարամտությունը: Դատավորին էլ այդ շողոքորթությունը դուր էր գալիս: Այդ տեսնելով՝ արդարի տղան հորն ասաց.
— Ա´յ հեր, դատավորի մասին մի քաղցր խոսք էլ դո´ւ ասա:
-Լավ ասացիր,- ուրախացավ արդարը: Հետո բարձր ձայնով, որպեսզի դատավորը լսի, ավելացրեց.
— Դատավորն էշ չէ, որդիս, նա լավ գիտե՝ ո´վ է արդար, ո´վ՝ մեղավոր:
Բ. Դատավորը մի արդար և մի մեղավոր մարդու վեճ էր լուծում: Արդարը լուռ ու խեղճ էր, իսկ մեղավորը մեղադրանքեր էր թափում նրա գլխին և շողոքորթում
դատավորին: Քանի որ վերջինիս դա դուր էր գալիս, որդու խորհրդով արդարն էլ որոշեց դատավորի մասին քաղցր խոսք ասել: Եվ բարձր ձայնով, որպեսզի դատավորը լսի ասաց, որ դատավորը լավ գիտե՝ ո´վ է արդար, ո´վ՝ մեղավոր:
Ա-տեքստում ավելիերկար ձևի է գրած
Բ-տեքստում ավելիկարճ թևի է գրած
87. Նախադասության բաոերից մեկը փոխի´ր՝ աոանց միտքր փոխելու (քանի՞ նոր նախադասություն կարող ես ստանալ):
Օրինակ՝ Արջուկր քարայրից դուրս եկավ ու շշմած կանգ առավ: -1.Քոթոթը քարայրից դուրս եկավ ու շշմած կանգ առավ: 2. Արջուկը քարանձավից (այրից, անձավից)դուրս եկավ ու շշմած դուրս առավ: 3. Արջուկը քարայրից ելավ (դուրս թռավ) ու շշմած կանգ առավ: 4. Արջուկը քարայրից դուրս եկավ ու շշմած կանգ առավ: 5. Արջուկը քարայրից դուրս եկվ ու շփոթված (զարմացած, շշկլված) կանգ առավ: 6. Արջուկը քարայրից դուրս եկվ ու շշմած կանգնեց:
Դարբնի աղջիկն առավոտից մինչև իրիկուն պետք է խոհանոցում չարչարվեր:
Ինչ-որ մեկը պատուհանը թակեց ու շտապ-շտապ հեռացավ:
Անսպասելի մի խշշոց ականջն ընկավ, ու ձին լարվեց: Քո ճանապարհին միայն մեկ խոչընդոտ կա:
Անխոս առաջ էր քայլում՝ առանց մեկի վրա ուշք դարձնելու:
Ձորի պռնկին, աշնան հողմերի առաջ անկոտրում ու անվախ, մի ծառ էր կանգնել:
88. Նախադասությունն ընդարձակի´ր` ավելացնելով ՞ւմ կամ ի՞նչը հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:
Օրինակ ՝ Հանկարծ որսորդը նկատեց: — 1. Հանկարծ որսորդը շարժում նկատեց: 2. Հանկարծ որսորդը նկատեց ընկերոջը:
Սարդն ամբողջ կյանքում հաշվում է:
Սարդը ամբողջ օրը հաշվում է
Հնէաբանները գտել են:
Շնաձուկը կերավ:
Բնությունն իր ներկատախտակի բոլոր գույներով էր զարդարել:
89. Նախադասությունները լրացրո´ ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի´ր:
Եթե ոչ մեկին ոչինչ չարգելեն,… գժանոց կլինի:
Եթե մարդիկ լաց լինելն ու ծիծաղելը մոռանան,…էնէրգիա չեր լինի :
Եթե ինձ ստիպեն ամեն օր առավոտից իրիկուն խաղալ,…ես կհոգնեմ.:
Եթե դպրոցական օրենքները աշակերտները հաստատեն,….: