Волк

(Русская народная сказка)
Пришлось Волку помирать, стал Волк свои грехи вспоминать. Всего-то ему жить три часа осталось,
а грехов столько, что в три года не посчитаешь. Видит он, что не справится. «Нечего делать, — гово-
рит, — сосчитаю, что я доброго сделал. Вот один разовечка совсем близко ко мне подошла, а я, хоть голоден и был, не тронул её. Тогда ещё баран около стоял — так надо мной смеялся да потешался, что в куски бы его за это надо разорвать, — а я его невредимым отпустил».
«Помню, — говорит Ёж, — это тогда было, когда ты лапой в капкан попал и с места тронуться не
мог».

  1. Почему Волк не стал вспоминать свои грехи?
    очен много грехи
    2. Много ли доброго сделал Волк?
    да

Никто, ничто, ничей, ни о чём, ни с кем, ни на кого, никакой.
Никто не пришёл. Ничто его не интересовало. Он ни о чём не спрашивал, ни на кого не смотрел.

3. Выпиши из текста предложения с отрицательными местоимениями. Перескажи сказку. Используй разные местоимения.

4. Составь диалоги по образцу.
Образец:
— Куда ты вчера ходил, Тимур?
— Я никуда не выходил из дома.
— А кому ты звонил?
— Я никому не звонил.
— Я видела телефон с тобой
—У меня неболо телефона
—Но я видела
— Ладно я звонил маме
— А ну ладно

Ջերմաստիճան: Ջերմաչափ

Երբ առօրյայում օգտագործում ենք տաք, սառը բառերը, նախևառաջ նկատի ենք ունենում մեզ շրջապատող առարկաների, օդի. ջրի .տաք կամ սառը լինելու մեր զգացողությունը: Մեզ շրջապատող առարկաների, օդի, ջրի տաքության կամ սառնության չափը որոշվում է ջերմաչափով : Իսկ ի՞նչ է ջերմաչափը:

Ջերմաչափը բաղկացած է իրար մեջ տեղադրված երկու ապակե բարակ խողովակներից: Դրսի խողովակի ներքևի լայն մասը լցված է սնդիկով կամ գունավոր (հիմնականում կարմիր) սպիրտով, որի մեջ է գտնվում երկրորդ՝ բարակ խողովակի ծայրը:

Այժմ տեսնենք, թե ինչպես է չափվում օդի ջերմաստիճանը: Եթե օդը տաքանում է, ապա սնդիկը կամ սպիրտը նույնպես տաքանում են, ընդարձակվում և բարակ խողովակով վեր բարձրանում: Իսկ երբ օդը պաղում է, սնդիկի սյունը իջնում է ներքև: Ջերմաչափի արտաքին խողովակի ներսում տեղադրված սպիտակ թիթեղի վրա թվանշաններ և փոքրիկ գծիկներ կան:

Դրանք ցույց են տալիս ջերմաստիճանը և կոչվում են աստիճաններ: 0  (զրո) աստիճանից վերև գրված թվերը ցույց են տալիս դրական ջերմաստիճանը, իսկ Օ-ից ցած գրված թվերը համապատասխանում են բացասական ջերմաստիճանին: Աստիճան բառի փոխարեն ջերմաչափի սանդղակի վերին աջ անկյունում նշված է փոքրիկ օղակ (°), որը աստիճանի նշանն է: Օղակի կողքին նշվում է С (Ց) տառը, որը Ցելսիուս գիտնականի ազգանվան առաջին տառն է Օրինակ՝ 5″ С, կարդում ենք՝ հինգ աստիճան ըստ Ցելսիուսի: Հիշիր, որ երբեմն ջերմաստիճանի գրառումներում С տառը չի գրվում:

Երբ սնդիկի կամ սպիրտի սյունը բարձր է Օ-ից և գտնվում է, օրի­նակ, 15 նիշի դիմաց, ապա կարդում ենք 15° С (+15° С): Իսկ եթե ցածր է Օ-ից, ցույց է տալիս բացասական ջերմաստիճան, օրինակ’ -8-ի դեպ­քում, ապա կարդում ենք՝ մինուս 8° С:

Բացի օդի ջերմաստիճանը չափող ջերմաչափերից, մեզ ծանոթ է բժշկական ջերմաչափը, որով չափեւմ ենք  մարմնի ջերմաստիճանը, երբ հիվանդ ենք լինում: Կան նաև ջրի, հողի, տարբեր սարքերի ջերմաստիճանը գրանցող ջերմաչափեր:

Ինչպե՞ս և ինչո՞ւ է առաջանում քամին: Երկրի մակերևույթի տարբեր տեղամասեր տարբեր չափով են Արեգակից ջերմություն ստանում: Այդ ջերմության շնորհիվ օդը տաքանում է, ընդարձակ­վում, թեթևանում և բարձրանում է վեր, իսկ նրա տեղը անմիջապես զբաղեցնում է համեմատաբար սառը օդը: Սովորաբար դեպի Երկրի մակերևույթի այն տեղա­մասը, որտեղից օդը շատ տաքացել ու վեր է բարձրացել, սկսում է տեղափոխվել հարևան տեղամասի համեմատաբար սառը օդը, և առաջանում է քամի:

Այսպիսով՝ երկրի մակերևույթով օդի հորիզոնական տեղաշարժը կոչվում է քամի:

Շատ ուժեղ քամիները անվանում են փոթորիկներ: Երբեմն փոթորիկներ են լինում նաև Հայաստանում: Փոթորկի ժամանակ ծառեր են կոտրվում, տանիքներ են պոկվում, շրջվում են էլեկտրահաղորդման սյուները և այլն :

Քամին մարդկանց նաև օգուտ է տալիս: Քամու ուժով շարժվում են առագաստանավերը: Քամին աշխատեցնում է հողմաղացը, և հացահա­տիկից ալյուր են ստանում : Քամու ուժով հողմակայաններում էլեկտրական էներգիա են ստանում։

Թեմա՝ Թվի մաս գտնելը և թվի գտնելը, երբ հայտնի է նրա մասը մաս 2

1. Գտիր այն թիվը, որի

 1/6 մասը 20 է:
20:1×6=120

1/25 մասը 4 է:
4:1×25=100

 1/100 մասը 6 է:
6:1×100=600

 1/9 մասը 1 է:
1:1×9=9

 1/15 մասը 30  է:
30:1×15=450

 1/3 մասը 164 է:
164:1×3=492

1/8  մասը  3000  է: 
3000:1×8=24000

1/16 մասը 15 է։
15:1×16=240

1/19 մասը 24 է։
24:1×19=456

1/17 մասը 105 է։
105:1×17=1785

1/101 մասը 14 է։
14:1×101=1414

2․Գտիր այն թիվը, որի

2/7  մասը 20 է:
20:2×7=70

3/8  մասը 12 է:
12:3×8=32

 4/9 մասը 24 է:
24:4×9=54

3/12  մասը 1 է:
1:3×12=1×12:3=4

 2/3 մասը 30  է:
30:2×3=45

 4/25 մասը 16 է:
16:4×25=100

 3/10 մասը 6000  է: 
6000:3×10=20000

4/9 մասը 240 է։
240:4×9=540

4/15 մասը 28 է։
28:4×15=105

3/7 մասը 210 է։
210:3×7=490

3․Գտիր թվի նշված մասը


60-ի   5/6 մասը
60:6×5=50

720-ի  2/9 մասը
720:9×2=160

4500-ի  3/5 մասը
4500:5×3=2700

9000-ի  2/5  մասը
9000:5×2=3600

1800-ի 2/9 մասը։
1800:9×2=400

48400-ի 3/4 մասը:
48400:4×3=36300

72500-ի 3/10 մասը:
72500:10×3=21750

2550-ի 4/5 մասը:
2550:5×4=2040

Չափում․ Չափման միավորնե

untitled1

Բնագիտական ուսումնասիրության համար մեծ նշանակություն ունեն չափումները: Դրա համար օգտագործվում են մեծությունները և դրանց միավորները:

Հաճախ ենք լսում հետևյալ արտահայտությունները. Եթե մրսել ես, տաք թեյ խմիր․ կամ էլ՝ ամռանը եղանակները ավելի տաք են, քան ձմռանը: Երկու դեպքում էլ խոսքը  մեծության՝ ջերմաստիճանի մասին է: Մի դեպքում խոսքը հեղուկի (թեյի), մյուս դեպքում օդի ջերմաստիճանի մասին է։

Երբ խոսում ես առարկայի ձգվածության կամ երկու առարկաների միջև եղած հեռավորության մասին, օգտագործում ես քեզ հայտնի մեկ այլ մեծություն՝ երկարությունը:

Երբ կշեռքով կշռում ես խնձորները, ապա իմանում ես նրանց զանգ­վածը, որը նույնպես մեծություն է: Մեծություն է նաև ժամանակը, որի միջոցով որոշվում է որևէ գործընթացի կամ երևույթի տևողությունը: Յուրաքանչյուր մեծություն մեզ որոշակի պատկերացում է տալիս մարմնի կամ երևույթի այս կամ այն հատկության մասին: Ցանկացած մեծություն (երկարություն, ժամանակ, զանգված, ջերմաստիճան) կա­րելի է չափել, դրա համար օգտագործվում են չափման միավորներ: Իսկ ի՞նչ է չափման միավորը: Պատկերացրու, որ երկու աշակերտի, որոնցից մեկը բարձրահասակ է, մյուսը՝ կարճահասակ, հանձնարարվել է քայլերով չափել դպրոցի խաղահրապարակի երկարությունը: Երկու աշակերտները միևնույն տեղից և միևնույն գծով քայլերով չափեցին խաղահրապարակի երկարությունը: Բարձրահասակ աշակերտի քայ­լերի թիվը կազմեց 90. իսկ ցածրահասակինը’ 100: Տվյալ դեպքում քայլը երկարության չափման միավորն է: Սակայն նշված օրինակից ակնհայտ է դառնում, որ յուրաքանչյուր մարդ ունի իր քայլի երկա­րությունը: Նման ձևով երկարություն չափելու դեպքում կառաջանա խառնաշփոթ, որից անհնար կլինի գլուխ հանել:

Գիտնականները հարմարության համար սահմանել են չափման միա­վորների միասնական համակարգ: Օրինակ՝ ինչպես արդեն գիտես, ջեր­մաստիճանը չափվում է աստիճաններով, երկարությունը՝ մետրերով, զանգվածը՝ գրամներով, կիլոգրամներով և այլն, ժամանակը՝ ժամերով, րոպեներով, վայրկյաններով:

Քանոնի կամ չափման գործիքի յուրաքանչյուր բաժանում համապատասխանում է որոշակի չափման միավորի: Նրանք բոլորը ունեն մի ընդհանուր հատկանիշ բաժանումներով սանդղակներ։ Օրինակ՝ քանոնի վրա կարելի է գտնել բաժանումեր, որոնք համապատասխանում են մեկ սանտիմետրին և մեկ միլիմետրին, կշեռքի վրա՝ համապատասխան գրամին և կիլոգրամին, իսկ ժամացույցի վրա էլ՝ համապատասխան րոպեին և ժամին:

Տարբեր կարգի գործողություններ պարունակող արտահայտություններ

Տարբեր կարգի գործողություններ պարունակող արտահայտություններ


Բազմապատկումն ու բաժանումը ավելի բարձր կարգի գործողություններ են, քան գումարումն ու հանումը:

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս նախ կատարվում ենք բարձր կարգի գործողությունները գրված հերթականությամբ, ապա ` ցածր կարգի

գործողությունները:

Օրինակ.

213
1258+ 2544: 4– 242=1652
1)-254442)+12583)1894
24636636242
1418941652
12
24
24
0


Առաջադրանքներ

Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը

 32409-8050:7

8050:7=1150

32409-1150=31209

4078·8-204:2+888:4

4078.8=32624

204:2=102

888:4=222

32624-102

32522+222=32744

250•70-720։3+625 

250.70= 17500

720:3=240

17260+625=17885

300 • 9 + 300 – 99

300.9=2700

2700+300=3000

3000-99=2901

2545+724·5

724.5=3620

3620+2545=6165

42588:7-205·6+960:3

42588:7=6084

205.6=1230

960:3=320

6084-1230=4854

4854+320=5174

3890-4480:4

4480:4=1120

3890-1120=2770

75·60-353·10

75.60=4500

353.10=3530

4500-3530=970

346·8-3535:7

3535:7=505

346.8=2768

2768-505=2263

2539+724‧7

724.7=5068

5068+2539=7607

40780‧70-2040։60+77700։300

40780‧70=2854600

2040:60=34

77700։300=259

2854600-34=2854566

2854566+259=2854825